بهداشت در مساجد

در عين حال بحثي كه در بهداشت مسجد اهميت دارد، اين است كه جوانان امروز ما به زيبايي خود و مكاني كه در آن زندگي مي‌كنند اهميت مي‌دهند، بنابراين بايد محيطي كه در آن عبادت مي‌كنند نيز از هر مكاني تميزتر باشد.
از اين جهت نيز متوليان در امور مساجد بايد كارهاي مربوط به مسجد را طوري برنامه‌ريزي كنند كه مساجد ما آماده پذيرايي از اين قشر باشند، چرا كه آنان آينده‌سازان جامعه محسوب مي‌شوند.
هيچ آييني به اندازه دين اسلام به تميزي و زيبايي مسجد تاكيد نكرده است در صدر اسلام نيز اين وظيفه به عهده پيامبر گرامي اسلام نهاده شده بود تا خانه خدا را معطر كند.
روايت معتبري در زمينه اهميت پاكسازي مساجد، استحباب جارو كردن مسجد، خوشبوسازي فضاي مسجد با استفاده از بخور، كندر، عود هندي، گلاب، مشك و... وجود دارد. همچنين روشن كردن فضا و تامين نور كافي در مساجد توصيه شده و از هر اقدامي‌كه موجب آلودگي صوتي در مساجد شود، دستور پرهيز داده شده است.
وقتي صحبت از بهداشت مسجد مي‌شود، بهداشت وضو خانه‌ها اولين نكته‌اي است كه به ذهن مي‌آيد؛ هرچند در دستورات اسلامي‌ توصيه شده افراد قبل از ورود به مسجد در خانه يا جاي ديگر خود را پاكيزه كنند و وضو بگيرند، اما در هر حال وضوخانه‌ و سرويس بهداشتي بايد در هر مسجدي وجود داشته باشد.
نظافت دائمي ‌و مرتب دستشويي‌ها و وجود صابون مايع در دستشويي از نكاتي است كه بايد به آن توجه شود. تهويه مناسب يكي از نكات بسيار مهم است كه گاهي از آن غفلت مي‌شود.
همچنين نظافت هميشگي و شستشوي گاه به گاه فرش‌ها، استفاده از مواد ضدعفوني مناسب براي شستشوي گاه به گاه صحن‌ها و وجود كفش كن مناسب يا كيسه‌هاي نايلون براي قرار دادن كفش نمازگزاران از مواردي است كه در مساجد بايد به آنها توجه شود.
تامين آب آشاميدني سالم و بهداشتي، رعايت بهداشت پذيرايي از قبيل سالم و پاكيزه بودن قند، قندان، استكان و ديگر ظروف و رعايت بهداشت فضاي آشپزخانه و آبدارخانه از مهم‌ترين مواردي است كه بايد در آبدارخانه مساجد مورد توجه قرار گيرد.

خادمان سلامت‌

انجام هر كاري اگر متولي مشخصي داشته باشد بهتر صورت مي‌گيرد بخصوص اگر اين متولي آموزش لازم را نيز در كار خود ديده باشد. بهداشت مساجد نيز از اين امر مستثنا نيست. تا زماني كه فردي مسوول تامين سلامت نشود بهداشت محيط مساجد امكان‌پذير نيست.
از سوي ديگر، متوليان مساجد نيز بايد انسان‌هايي آراسته و پاكيزه باشند تا انجام نظافت توسط آنها مورد قبول باشد و حاضران به بهداشت مسجدها اعتقاد داشته باشند.
از اين‌رو بود كه از سال گذشته با مشاركت شهرداري تهران طرح تعيين خادمان سلامت در مساجد آغاز شد. اين طرح با اهداف حفظ و ارتقاي سطح بهداشت مساجد و نمازگزاران، ارائه خدمات در امور پيشگيري و آموزش و درمان به مردم جامعه بر اساس سياست‌هاي بهداشتي جامعه در مكان‌هايي علاوه بر اماكن درماني شناخته شده، ‌صورت مي‌گيرد.
وظايف خادمان سلامت مساجد نظارت بر وضعيت بهداشتي سيستم تهويه، سرويس بهداشتي آب آشاميدني، ايمني، سيستم اطفاي حريق و در و پنجره مسجد، فاضلاب، نظارت بر وسايل مصرفي و داخلي از جمله جانماز و مهر، كتابخانه، كفش‌داري‌ها و فرش‌ها، نظارت بر بهداشت آبدارخانه‌ها و مكان‌هاي پخت غذا، نظارت بر سلامت خادمان مساجد، برگزاري كارگاه‌هاي آموزشي براي نمازگزاران و هماهنگي با ائمه مساجد و هيات‌هاي امنا در امور بهداشتي، ارائه خدمات بهداشتي به مردم و اجراي دستورالعمل‌هاي اعلام شده و ارائه پيشنهادهاي لازم به شهرداري و مركز امور رسيدگي به مساجد براي ارتقاي سطح سلامت مسجد و محله است.

پايگاه سلامت‌

مساجد علاوه بر نقش سنتي خود همواره به عنوان پايگاهي اجتماعي نيز مورد استفاده قرار گرفته است. در بهداشت و درمان نيز مساجد مي‌توانند پايگاه بسيار خوبي براي آموزش و ترويج سلامت باشند.
سلامت يار مسجد، طرحي است كه به اين منظور طراحي شده است. سلامت ياران مساجد متشكل از اعضاي هيات امنا، مراجعان به مسجد و خادمان سلامت مساجد است. اين اعضا دوره‌هاي آموزشي بهداشت و سلامت را فرا مي‌گيرند و در مسجد محله خود به افراد ديگر آموزش مي‌دهند.
سلامت ياران مساجد با مشاركت فعال خود آموزش‌هاي بهداشتي لازم را فرا مي‌گيرند و از طريق مساجد به افراد در سطح منطقه آموزش مي‌دهند.

براي تمام فصول‌

متاسفانه امروز شاهد هستيم برخي مساجد از اين موضوع غفلت كرده و كمتر پاكيزگي مساجد را مورد توجه قرار مي‌دهند. اگر هم توجهي باشد به ظاهر است، به عنوان مثال فرش‌هاي مساجد ممكن است حتي سال‌ها شسته نشوند كه اين مساله براي حاضران در مساجد خوشايند نيست، براي آنها كه انتظار مي‌رود اين فضا زيباترين و تميزترين مكان باشد، دلزدگي ايجاد مي‌كند.
هر سال، دهه آخر شعبان به عنوان دهه بهداشت و نكوداشت مساجد مورد توجه قرار مي‌گيرد و طي آن به نظافت و پاكيزگي مساجد پرداخته مي‌شود تا مومنان در مكاني آراسته به ضيافت الهي رمضان قدم بگذارند.
بي‌ترديد بهداشت مساجد به‌هيچ‌وجه نبايد منحصر به دهه آخر شعبان باشد. وجود دهه بهداشت مساجد به اين معنا نيست كه فعالان اين حوزه، تنها در اين مقطع زماني خاص به امر نظافت پرداخته، بقيه سال را بي‌اعتنا به اين ضرورت برخاسته از ايمان باشند.
در تمام ايام سال بهداشت مساجد و نظافت بخش‌هاي مختلف اين پايگاه‌هاي معنوي و انسان‌ساز بايد مورد توجه بوده و اين اماكن همواره از فضايي پاكيزه، شايسته و دلچسب براي حضور پرشور برخوردار باشند.

www.jamejamonline.ir
دلا‌رام شجاعي باغيني‌